Pytacie nas często, dlaczego nie powinno się myć zębów bezpośrednio po wypiciu czegoś kwaśnego. Żeby rozwiać wszelkie wątpliwości, postanowiliśmy poświęcić temu dzisiejszy wpis.
Na początek warto wyjaśnić, dlaczego w ogóle kwaśne pokarmy mogą szkodzić zębom. Otóż zęby składają się głównie ze związków mineralnych, a jak pamiętacie (a przynajmniej powinniście) z lekcji chemii, te wchodzą w reakcje z kwasami, tworząc związki o innych właściwościach, np. mniej odporne na ścieranie, bardziej rozpuszczalne w wodzie (a tu – ślinie).
Oczywiście nie jest tak, że zęby rozpuszczają się w tych kwasach w tempie możliwym do zaobserwowania gołym okiem. Bezpośredni kontakt kwasu z pożywienia z zębami trwa dość krótko, a zęby są bardzo odporne na rozpuszczanie. Dlatego proces ten przy normalnym odżywianiu się jedynie w niewielkim stopniu uszkadza nasze zęby na przestrzeni całego życia.
Przy prawidłowych nawykach żywieniowych kwasy pozostają w jamie ustnej krótko, a ich działanie jest w ciągu kilkudziesięciu minut neutralizowane przez ślinę, która stopniowo przywraca bezpieczne pH. O ile nie nastąpi ponowna podaż kwasu, równowaga mineralna pomiędzy śliną a związkami budującymi ząb zostanie odtworzona, a tkanki zęba odzyskają swoje wyjściowe właściwości.
Problem jest wtedy, gdy nasze nawyki żywieniowe lub higieniczne wspomagają uszkadzanie zębów. Może się tak dziać, gdy spożywamy kwasy bardzo często, nadmiernie długo przetrzymujemy kwaśne pokarmy w buzi, albo… wspomagamy mechanicznie destrukcję osłabionych tkanek. Poddane działaniu kwasu szkliwo zębów staje się bardziej miękkie, a więc bardzo narażone na ścierne działanie szczoteczki i pasty do zębów. I właśnie dlatego istotne jest odczekanie, aż równowaga mineralna zostanie odtworzona – wg różnych źródeł od 30 do 60 minut – i dopiero wówczas można bezpiecznie umyć zęby.
No dobra. To jakie pokarmy są kwaśne?
I tu pojawia się kolejny problem. Kwasy kryją się nawet w pokarmach, które nie zawsze wydają nam się kwaśne. Oczywiste jest, że szkodliwa może być woda z cytryną czy kwaśne owoce. Ale również słodkie owoce, a także wszystkie słodkie napoje gazowane są prawdziwą bombą kwasową. Niskie pH mają też wszystkie kiszonki, dżemy, jogurty, piwo, wino, majonez, herbaty owocowe. Na tym oczywiście lista się nie kończy. I uwaga, również niektóre płukanki dentystyczne mają niskie pH. Użycie takiej przed szczotkowaniem zębów to częsty błąd!
A więc jak chronić zęby przed uszkodzeniem przez kwasy?
– Nie spożywajmy kwaśnych pokarmów zbyt często, wielokrotnie w ciągu dnia. Wypicie szklanki soku jednorazowo nie jest tak szkodliwe, jak picie jej łyk po łyku przez godzinę czy dwie.
– Odczekajmy 30-60 minut po spożyciu czegokolwiek, co mogło obniżyć pH w buzi. Także po wymiotowaniu – to też są kwasy!
– Jeśli naprawdę musimy umyć zęby szybko po kwaśnym posiłku, można dokładnie przepłukać usta sodą oczyszczoną (łyżeczka sody na pół szklanki wody). Soda przyśpieszy podnoszenie pH do bezpiecznego poziomu. W sytuacji kryzysowej pomoże też przepłukanie buzi mlekiem, w ostateczności nawet wodą.
– Na zakończenie kwaśnego posiłku warto zjeść coś bardziej neutralnego, np. ser żółty.
– Nie stosujmy płukanek przed szczotkowaniem zębów.
– Wystrzegajmy się past wybielających, gdyż mają one bardziej ścierne działanie na zęby.
